Houten funderingspalen
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Houten funderingspalen zijn heipalen gemaakt van hout die worden gebruikt om de belasting van een bouwwerk over te brengen naar dieper gelegen, draagkrachtige grondlagen.
Omschrijving
Houten funderingspalen worden al eeuwen toegepast in Nederland, met name in gebieden met een slappe of drassige bodem waar fundering op staal niet mogelijk is. Ze leiden het gewicht van de constructie af naar steviger zandlagen in de ondergrond. De palen ontlenen hun draagvermogen deels aan het steunen op de vaste grondlaag (puntweerstand) en deels aan wrijving langs de paalschacht (kleef). Historisch werden ze veel gebruikt bij woningbouw, rioleringswerken en in de wegenbouw. Houten palen werden veel toegepast tot circa 1970, waarna vaker de keuze viel op betonnen palen. De duurzaamheid van houten palen is sterk afhankelijk van het grondwaterpeil; ze moeten permanent onder water staan om paalrot en aantasting door schimmels en bacteriën te voorkomen.
Toepassingen en materialen
Houten funderingspalen worden nog steeds gebruikt voor lichte en/of tijdelijke constructies zoals aanbouwen, kassen en rioleringswerken. Vroeger werden ze veelal toegepast in de woningbouw. Houten heipalen worden hoofdzakelijk geleverd in Europees naaldhout, vaak Fijnspar (vurenhout), vanwege de rechtheid. Ze zijn leverbaar in diverse lengtes en diameters. Om de levensduur te garanderen, worden houten palen die niet volledig onder water staan, vaak voorzien van betonnen oplangers of betonopzetters. Dit zijn betonnen elementen die bovenop de houten paal worden geplaatst en ervoor zorgen dat de houten paalkop onder het grondwaterniveau blijft.
Problematiek en aantasting
Een belangrijk risico bij houten funderingspalen is funderingsproblematiek, met name paalrot en palenpest. Paalrot treedt op wanneer de bovenkant van de houten palen droog komt te staan door een daling van het grondwaterpeil. Hierdoor kan zuurstof het hout bereiken, wat schimmelgroei en aantasting door bacteriën (palenpest) veroorzaakt en de sterkte van het hout vermindert. Dit kan leiden tot verzakkingen en scheurvorming in gebouwen. Oorzaken van grondwaterverlaging kunnen lekke riolen, te laag afgestelde drainages, verlaging van oppervlaktewater of grondwateronttrekking zijn. Na 10 tot 15 jaar droogstand kan een funderingspaal zijn dragende functie verliezen. Hogere temperaturen, bijvoorbeeld in de nabijheid van stadsverwarming of riolen, kunnen het aantastingsproces versnellen.
Vergelijkbare termen
Betonnen funderingspalen
Gebruikte bronnen: